Mizofoni (Misophonia) nedir?

Halk arasında mizofoni veya sağırlık olarak da bilinen bu durum, dünya çapında insanların %20’sini etkilemektedir. Mizofoni, özellikle hassas kulakları olan kişilerde yaygın olan, bazen dayanılmaz hale gelebilen nörolojik veya psikolojik bir durumdur. Yüksek veya tekrarlanan alçak ve sistematik devam eden seslerin kişide tiksinme, öfkelendirme ve bazen de şiddet içeren davranışlara sevk eden bir semptomdur. 

Bu sesler hastalığın belirtilerinden biridir. Öksürme, televizyon sesi, ıslık, horlama, ağız şapırdatma, gülme, sakız çiğneme, nefes alma, tırnak kesme gibi günlük hayatta karşılaşılan normal seslerden rahatsız olunan durumdur.

Mizofoninin Belirtileri Nelerdir?

Mizofoninin belirtileri arasında duygular ve insan tepkileri yer alır ve diş fırçalama, yemek yerken tokat atma, ıslık çalma, ıslık çalma ve hırıltı gibi durumların diğerlerinin yanı sıra belirtileri tetiklediği düşünülmektedir. İnsanlar bu seslere maruz kaldıklarında kontrol edilemez ve agresif hale gelebilirler. Hastalık belirtilerini ortaya çıkaran sesler ve bu seslere yönelik bazı eylemler şunlardır:

  • Patlamış mısır veya cips gibi yiyecekleri yeme sesi
  • Alarm çaldığında aşırı öfke ve sıkıntı
  • Ortam gürültüsüne sinirlenme
  • Bebeğin ağlamasına dayananama
  • İş yerinde vb yerlerde ayakların ritmik vuruşlarından rahatsızlık

Duygusal belirtilere ek olarak bazı mizofoni olan bireylerde çeşitli fiziksel belirtiler de ortaya çıkabilir:

  • Özellikle göğüs bölgesinde belirgin olan vücut üzerinde baskı hissi meydana gelmesi
  • Kaslarda gerginlik
  • Kan basıncında yükselme
  • Kalp atışlarının hızlanması
  • Vücut sıcaklığının yükselmesi

Birçok insan bu tür seslerden rahatsız olabilir. Bu durumdaki kişilerde olumsuz duygular çok güçlüdür,  Öfkelerini ve sinirlerini kontrol etmekte zorlanabilirler. Bu durum seçici ses duyarlılığı sendromu olarak karşımıza çıkabileceği gibi bazı durumlarda obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu belirtileri ile de karşımıza çıkmaktadır.

Misophonia Nedenleri Nelerdir?

Misofoninin sebepleri üzerine pek çok araştırma yapılmıştır. Hastalığın işitme ve bilişsel bozuklukla ilişkili olduğu düşünülse de psikiyatrik bir bozukluk olduğu bildirilmiştir. Bir hastanın hastalığının nedenini belirlemek ve altta yatan hastalık durumunu izlemek için bazı görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu uygulamalar beyni inceleme üzerine gerçekleşir ve anterior insular kortekste anormal fonksiyon bulunduğu tespit edilmiştir.

Bireyin sosyal aktivitelerini ve ilişkilerini olumsuz etkileyen bu problem, çoğunlukla ergenlik döneminde başlasa da, bozukluğun tanı ve teşhisi ancak ileri yaşlarda konur. Gürültüden muzdarip insanlar bunu bir hastalık olarak görmezler ve tedavi istemezler. Birçok kişinin tek başına baş etmeye çalıştığı bu durum, kişide çeşitli psikolojik sorunlara da yol açabilmektedir.

İlginizi Çekebilir: Pharmaton Nedir?

Mizofoni Nasıl Teşhis Edilir?

Mizofoni, duyarlılığı artıran çeşitli psikiyatrik bozukluklar bağlamında gelişebilir, ancak başlı başına bir hastalık olarak kabul edilir. Mizofoni testi için kullanılabilecek hastalığın özellikleri şu şekilde özetlenebilir:

  • Misophonia genellikle ergenlikten önce başlar. Semptomların ilk ortaya çıktığı ortalama yaş 9 ila 12’dir.
  • Kadınların erkeklere göre tespit edilme olasılığı daha yüksektir.
  • Misophonia genellikle zeka seviyesi yüksek insanlarda görülür.
  • Genellikle ilk tetikleyici ses başka bir aile üyesinin ağzından gelir ve zamanla bu ilk tetikleyici ses farklı sesler içerebilir.

Halen kullanılmakta olan psikiyatrik tanı kılavuzlarında mizofoni için herhangi bir kriter bulunmamaktadır. Bu nedenle doktorların, özellikle de odyolog ve psikiyatrların mizofoninin farkında olması ve bozukluğun belirli bireylerde belirli durumlarda ortaya çıkabileceğini dikkate alması çok önemlidir. Durum hakkında farkındalık yaratmak, mizofonisi olan kişilerin destek almasını kolaylaştıracaktır.

İlginizi Çekebilir: Augmentin Nedir?

Mizofoni Testi Nasıl Yapılır

Mizofoninin kesin nedeni hala bilinmese de ancak bazı uzmanlar psikolojik bir nedeni olduğunu ve gürültünün verdiği rahatsızlık derecesinin ölçülmesi gerektiğini söylüyor. Bu seslerin rahatsızlık derecesini ölçmek ve hastalık durumları hakkında bilgi edinmek için insanlara  testi yapılır.

Profesyonel psikiyatristler, klinik psikologlar ve odyologlar tarafından yapılabilen bu testler seslere verilen tepki düzeyini ölçer. Bazı araştırmalar bu hastalığın çeşitli ruh sağlığı sorunları ile birlikte değerlendirilmemesi, ayrı ayrı tedavi edilmesi gerektiğini düşünmektedir.

Bu testle ilgili çeşitli kriterler de vardır. Bunlar:

  • Kişinin kulak çınlaması yaşamaması
  • Bireyin tepkilerinin anormal ve aşırı olduğunu kabul etmesi, farkında olması
  • Gürültünün bireylerde panik, sinirlilik, öfke, saldırganlık ve kaygı durumlarına neden olması
  • Gürültüye karşı kaçınma tepkileri yakından izlenmelidir, kesin olmalıdır.
  • Aile ilişkilerini, sosyal ilişkileri ve iş hayatını etkilemelidir.
Mizofoni Belirtileri
Mizofoni Belirtileri Nelerdir

Mizofoni Evreleri Nelerdir?

Bilimsel araştırmalar misofoniye sahip kişilerin genel olarak belirli aşamalardan geçtiğini göstermiştir. Birincisi, insanlar insanlardan veya diğer kaynaklardan gelen sesleri duyar (veya duymayı bekler). Bu da kişide tiksinti uyandırır ve bu duyguyu öfke takip eder. Bu hissedilen öfke, kişinin kendi kontrolünü kaybettiği hatta tamamen kontrolünü kaybettiği noktaya kadar ilerleyebilir. Bir sonraki aşamada, kişi güvenini yeniden kazanır ve gürültüye verdiği tepkinin haksız ve aşırı abartılı olduğunu fark eder.

Bu aşamada kişinin öfkesi bir miktar azalır. Yine de bir an önce bulunduğu ortamı terk edip daha sessiz ve huzurlu bir yere gitmek ister. İnsanlar çevrelerini değiştiremeseler bile, durum aşırı olmadığı sürece oldukları yerde kalmaya ve hoş olmayan seslere katlanmaya çalışacaklardır. Bu da kişinin yaşam kalitesini büyük ölçüde etkiler. Bunun nedeni, kişinin çevresindeki nesnelerden ve insanlardan büyük bir rahatsızlık duymasıdır. Bu nedenle insanlarla konuşmak, sosyalleşmek istemeyecektir. En ileri ve son aşamalarda, insanlar sosyal olarak çok izole hale gelirler ve tedavi görmezlerse, sürekli olarak insanlardan uzak durma eğilimi gösterirler.

İlginizi Çekebilir: Xanax Yan Etkileri Nelerdir?

Mizofoninin Tedavisi Nasıl Yapılır?  

Bu hastalığın kesin olarak kanıtlanmış bir tedavisi yoktur. Araştırmaya göre tedavilerle ilgili araştırmalar devam ediyor. Mizofoni ile ilgili yapılan son araştırmalar, eğitim ve danışmanlığın en etkili tedaviler olduğunu göstermektedir.

Mizofoni, hastalığa neden olan faktörler ve bireyin fizyolojik ve psikolojik rahatsızlıkları incelenerek tedavi edilebilir. İnsanın gürültüye olan hassasiyetinden kaynaklanan algı problemlerini ortadan kaldırmak için bazı önerilerde bulunulabilir. Bu hastalığın esas olarak mental problemlerle ilişkili olduğu iyi bilinmektedir. Bu nedenle psikiyatrik destek almak, tedavinin başarı oranını artırabilir ve hastalığın altında yatan bazı koşulların ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir.

Tedavi için psikolojik destek almayan kişilerde sosyal ve aile ilişkileri olumsuz etkilenmektedir. Bu durumda, bir psikiyatrist veya profesyonel bir psikologdan destek almak önemlidir.

Profesyonel bir psikolog veya psikiyatr tarafından oluşturulan ve kişiye özel tasarlanmış bir terapötik süreç, ruhsal sorunları ve bu hastalığa neden olan faktörleri ortadan kaldırmayı amaçlar. Ayrıca, ses terapisi yoluyla insanların zararlı gürültüden nasıl kurtulacağı öğretilmektedir. Ses terapisi ile özel tedavilerin etkili olduğu düşünülmektedir ancak kesin bir bilgi mevcut değildir. Aşağıdaki tedaviler özellikle mizofoniyi gidermek için hastalarda kullanılmaktadır.

  • Bilişsel-davranışçı terapi: Amaç, hastanın stresini azaltmak, gürültü hakkındaki düşüncelerini değiştirmek ve değişiklikleri tespit etmektir.
  • Duyarsızlaştırma tedavisi (akustik terapi): Kulağa veya bir odaya yerleştirilen özel bir ses üreteci kullanılarak tedavi yapılır.
  • Yeniden eğitim terapisi: Bu terapi, insanları rahatsız edici seslere karşı duyarsızlaştırmayı amaçlar ve sesleri daha iyi duymalarına yardımcı olmak için tasarlanmış teknikler içerir. Amaç, beynin işitsel işlem merkezini eski haline getirmektir. Hastanın durumuna göre tedavi süresi 6-12 ay olacaktır.
  • Yaşam tarzı değişiklikleri: Amaç, hastanın hastalığa direnmesine yardımcı olabilecek tüm teknikleri öğrenmesidir. Tedavi sırasında daha sakinleştirici müzik veya sesler dinlemek, insanların o ses hakkında daha iyi hissetmelerini sağlayabilir. Diğer seslere ve seslere göre kişinin yaşam tarzında küçük değişiklikler önerin. Mizofon, tedavisi için sihirli bir değnek yoktur. Bununla birlikte, antidepresanlar, eşlik eden depresyon veya anksiyete ile semptomlar ilerlerse yardımcı olabilir. Bu, semptomları azaltmaya ve hassasiyetleri kontrol etmeye yardımcı olabilir. Ek olarak, mizofoninin neden olduğu uyku bozuklukları için önerilen ilaçlar vardır.

İlginizi Çekebilir: Buscopan Ne İşe Yarar?

[wp-faq-schema]

Uzman Psikolog: Antalya Psikolog Merkezi