Kristal (Meth) Nedir?
Kristal, buz kristalleri veya küçük cam parçaları gibi görünmektedir. Bazen ince, toz hâlinde ya da daha nadiren tablet veya kapsül formuyla mevcuttur.
Metamfetaminin çeşitli adları vardır:
- Meth
- Buz
- Piko
- Kristal
- Grup
- Pervit
- Bardak
- Kene
- Kristal hız
Metamfetamin ilk olarak 1919’da Japonya’da geliştirilmiştir. 1938 yılında ise Almanya’da Pervitin ticari adı altında reçetesiz satılan bir ilaç olarak piyasada yer buldu.
Bununla birlikte İkinci Dünya Savaşı sırasında yoğun biçimde kristal (meth) kullanımı mevcuttu. Alman askerleri gece görevlerinde kendilerini uyanık tutmak için yorgunluğa karşı “Pervitine” kullanmışlardı. Ayrıca Japonya’da “Filopona” adıyla kamikaze pilotlarına yüksek dozlarda verilmiştir.
1940 yılında askerlerin saldırganlığı da dâhil olmak üzere maddenin olumsuz etkileri keşfedilmiştir. Pervitin bağımlılığı vakalarının erken tanımlanmasıyla metamfetamin kullanımını kısıtlamak amacıyla 1941 gibi erken bir tarihte narkotik olarak sınıflandırılmıştır.
Kristal (Meth) Kullanımının Belirtileri
Tekrarlanan kullanımlarla vücudun alıştığı miktara karşı daha yüksek bir tolerans gelişir. Bu, uzun vadede eskisi gibi etkiyi elde etmek için daha büyük bir miktarın tüketilmesi gerektiğini ifade eder.
Kristal (meth) bağımlılığı, kullanım etkisi altında çeşitli semptomlar gösterebilir:
- Titreme
- Baş ağrısı
- Uykusuzluk
- Geçici öfori
- Ağız kuruluğu
- Artan fiziksel aktivite
- Artan kan basıncı ve solunum hızı
- Yüksek vücut ısısı.
- İrileşmiş göz bebekleri
- Aşırı terleme
- İştah kaybı
- Paranoya veya sinirlilik
- Öngörülemeyen davranış
- Tekrarlayan, anlamsız görevler yapmak
- Mide bulantısı, kusma, ishal
- Kontrol edilemeyen çene kenetlenmesi
Kristal (meth) bağımlılığında bazı diğer rahatsız edici belirtileri şunlardır:
- Kaygı
- Nöbet
- Depresyon
- Tükenmişlik
- Şiddet içeren davranış
- Solunum veya hava yolu anormallikleri
- Kalıcı olarak yüksek kalp atış hızı, kullanıcılara kalp krizi riski yaşatabilir.
Kristal (Meth) Kullanımının İşaretleri Nelerdir?
Önem verdiğiniz, sizin için değerli olan bir kişide öncesinde gözlemlemediğiniz şüphelendirici durumlar mevcutsa şu işaretleri göz önünde bulundurabilirsiniz:
- İştah kaybı ve kilo kaybı
- Kişisel bakımını ya da görünüşünü önemsememek
- Saplantılı bir şekilde saç veya cilt yolma
- Genişlemiş göz bebekleri ya da hızlı göz hareketi
- Garip uyku düzenleri (günlerce süren uykusuzluk)
- Sarsıntılı ve düzensiz hareketler, yüz tikleri
- Hareketli veya abartılı tavırlar ve sürekli konuşmak
- Sıklıkla ödünç para almak, eşyalarını satmak
- Kızgın patlamalar veya ruh hali değişimleri
- Paranoya ve halüsinasyonlar gibi psikotik durumlar
Kristal (Meth) Bağımlılığı Vücudu Nasıl Etkiler?
Kan-beyin bariyerini geçer ve beyindeki ödül merkezini güçlü bir şekilde uyarır. Bunun sonucunda vücutta noradrenalin ve dopamin gibi son derece güçlü etkiye sahip olan haberci maddeler artan miktarlarda salınır.
Sinaptik yarıkta nörotransmiterlerin konsantrasyonunu artınca uzun vadede nöronlarda nörotransmitter eksikliklerine neden olur. Dolayısıyla serotonin ve dopamin konsantrasyonunu henüz tam olarak anlaşılamayan bir şekilde artırmış olur. Bu, alışılmadık ve yoğun bir şekilde öz güven artışına yol açar. Eş zamanlı olarak kalp atış hızı ve solunum hızı artar. Kan basıncı ve vücut ısısı artar, göz bebekleri genişler. Bu sırada açlık, susuzluk, yorgunluk ve acı hissi bastırılır. Sonuç olarak vücut sürekli stres altındadır.
Etkisinin kısa ya da uzun dönemde devamı, psikotik semptomların ne kadar yoğun olacağı kullanıcının toleransına, bireysel durumuna, tüketim şekline bağlıdır.
Kısa Dönem Etkileri
- Kaşıntı
- Artan terleme
- Uzun süreli ağız kuruluğu
- Hipertermi (vücudun aşırı ısınması)
- Baş dönmesi, titreme, kas krampları
- Nazal mukoza zarlarında hasar ve yaralanma
- Çiğneme kaslarının hipermotor aktivitesi (çiğneme flaşı)
- Birkaç kez kullanılan materyallerden bulaşan enfeksiyon riski (Hepatit C, HIV)
- Kan basıncında ani bir artış ve ardından kan basıncında bir düşüş ile kalp çarpıntısı
Uzun Dönem Etkileri
Uzun vadede kullanımla kristal(meth) bağımlılığı, bedende ve ruh hâlinde büyük yıkımlara neden olur:
- Kas yıkımı (rabdomiyoliz)
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Düşen testosteron seviyeleri
- Enfeksiyonlara karşı artan duyarlılık
- Mide ağrısı, mide delinmesi
- Artan saldırganlık potansiyeli
- Cilt değişiklikleri ve iltihaplanma
- Ana arterlerde beyin kanaması ve yırtıkları
- Nazal septumun koklama sebebiyle ayrışması
- Sinir hücrelerinin ölümüyle yaşanan hafıza bozukluğu
- Azaltılmış gıda alımı nedeniyle ciddi kilo kaybı
- Hipertermide böbrek hasarı (vücudun aşırı ısınması)
- Kadınlarda âdet döngüsünün bozulması ya da sonlanması
- Önemli diş hasarı (C vitamini eksikliği nedeniyle iskorbüt)
- Kaygı, depresyon, panik atak ve belirgin kişilik değişiklikleri
- Konsantrasyon eksikliği ve sözcükleri bulmada zorluk (batağa saplanma) vardır.
- Kalp nakli ihtiyacı ile kalp yetmezliğine kadar kardiyak aritmi, artmış kan basıncı, kalp kası hasarı
- Uyku bozuklukları, uyku yoksunluğu psikozları (Psikoz, geçici gerçeklik kaybı yaşanan bir zihinsel bozukluktur.)
Psikotik Semptomlar
Ayrıca uzun süreli psikoz raporları da vardır. Bununla birlikte uzun süreli kullanımdan kaynaklanan psikozların, uyuşturucu kullanımıyla tetiklenen bağımsız psikoz ya da şizofreni biçimleri olup olmadığı henüz net değildir. Akut etkileri geçtikten sonra dahi birkaç gün süren anksiyete, depresif ruh hâlleri, konsantrasyon güçlüğü, sanrılar ve paranoid halüsinasyonlar gibi ciddi yan etkiler olabilir.
Kristal (Meth) Bağımlılığının Tedavisi
Kristal (meth) bağımlılığı tamamen iyileşmesi, zor olabilecek uzun vadeli etkileri kapsayabilmektedir. Kullanıcıların bu sebeple mümkün olan en kısa sürede kullanımı bırakması önemlidir.
Tedavi süreci kişinin ne kadar süredir aktif kullanım bozukluğu yaşadığına, bu kullanımdan kaynaklanan tıbbi ve psikolojik sorunlara bağlı olarak plan dahilinde yürütülmektedir. Yoksunluk sırasında en ideal tıbbi bakımı ve uzman yardımını da içeren bir bağımlılık tedavi süreç için oldukça önemlidir.