Bibliyoterapi Nedir?
Kitaplar ve hikayeler yoluyla kişinin yaşadıklarını kavramasını, üstesinden gelmesini amaçlamaktadır. Doğru kişi ile doğru kitabı bir araya getirmek olarak tanımlanabilir.
Bibliyoterapi Kimlere Uygulanabilir?
Yapılan araştırmalara göre; bibliyoterapinin yetişkinlerde anksiyete, kaygı, korku, yeme problemleri ve daha birçok psikolojik sorunların tedavisinde faydalı olmaktadır.
Bununla birlikte çocuk ve ergenlerde de uygulanmaktadır. İhtiyaçlarını anlayabilmesi, kendilerini ve duygularını tanıyabilmesi için uygulanmaktadır. Kendilerini ifade etme konusunda zorluk yaşayan çocuklarda kitaptaki karakterle özdeğişim kurması sağlanmaktadır. Çocuk ve ergenlerde olumlu benlik algısı geliştirmesinde ve özgüveni arttırmada olumlu katkısı bulunmaktadır.
Bibliyoterapi Nasıl Uygulanır?
Psikoterapinin diğer türleri gibi bibliyoterapide de danışan ve terapist bir araya gelerek sorunlar ve kişiyi etkileyen durumlar belirlenmektedir. Terapist bunun sonucunda danışana, duruma uygun kitabı veya hikayeyi tavsiye etmektedir. Burada önemli olan danışanın kitaptaki veya hikayedeki karakterle özdeşleşebilmesidir.
Danışanın yaşadıklarına benzer bir kitap önerilmelidir. Danışan kitabı bitirdikten sonra tekrar görüşülür ve üzerine konuşulur. Kitaptaki karakterin sorunu nasıl ele aldığı, nasıl çözdüğü üzerine konuşulur. Danışanın yaşadığı şeyleri paylaşması amaçlanmaktadır.
Bibliyoterapinin Uygulama Evreleri
Profesyonel uygulamaları 3 evreden oluşmaktadır:
- Özdeşleşme ve Yansıtma: Bu evrede kişi kitaptaki konuyu kavrar, karakterleri özümser, kitaptaki karakter ile kendisi arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları kavrar. Burada terapist, doğru zamanda doğru soruları sorarak kişinin sorunlarını tanımlamasına, yüzleşmesine olarak sağlamaktadır. Kişi sorunlarıyla bir başkasının nasıl mücadele ettiğini, çözümle alakalı farklı görüşleri kazanmaktadır. Ayrıca terapist kişinin duygularını ifade etmesi için bir sonraki evre olan katarsis evresine hazırlamaktadır.
- Arınma (Katarsis): Bu evrede kişinin duygularını ifade etmesi beklenmektedir. Kişinin bu zamana kadar içselleştirdiği, dışa vurmadığı duygularını dışa vurur. Duygusal bir rahatlama yaşaması beklenmektedir. Kişi duygularını değerlendirir ve bu duygulara yönelik baş etme yöntemleri geliştirmektedir. Kişinin kitaptaki olayları kendi başına geliyormuş gibi düşünmesi ve duygularından kurtulmasıdır.
- İçgörü ve Bütünleşme: Kişi duygularını tanımladıktan ve ifade ettikten sonra son evre olan içgörü ve bütünleşme evresinde sorunlarını kabullenmesi ve bu sorunların nedenlerini bularak çözümler üretmesi beklenmektedir. Kişi yaşantısına ve kişiliğine daha bütüncül bakar ve sorunlarıyla nasıl baş edebileceğine dair daha fazla bilgiye sahip olmaktadır. Sorunlarına terapist ile kendi çözümlerini bulması ve uygulamasıdır.
Bibliyoterapi Ne İşe Yarar?
Bibliyoterapi yöntemi kişinin kendisini tanımasına olanak sağlar. Kitap ile kişi arasında iyileştirici bir bağ kurulur. Böylece kişi kendisini olumlu yönde geliştirir. Ayrıca kişi yaşadığı sorunun sadece kendisine özgü bir sorun olmadığını, yalnız olmadığı hissetmektedir.
Hangi Problemlerde İşe Yarar?
Yapılan araştırmalara göre; anksiyete, kaygı bozuklukları, korku, depresyon, yeme problemleri, ikili ilişkilerde yaşanan problemler ve daha birçok psikolojik sorunların tedavisinde faydalı olmaktadır.
Bibliyoterapinin Faydaları Nelerdir?
- Yalnızca kitap okumak bile kişiyi günlük hayatında olan sıkıntıdan uzaklaştıracağı için kaygısını ve stresini azaltacaktır. Kitap okumanın stresi azalttığına dair birçok araştırma yapılmıştır.
- Kişi günlük yaşamında kendisini yalnız ve anlaşılamıyor hissedebilir. Bu noktada benzer deneyimleri yaşamış birini okumak, onunla kendi arasında bağ kurmak kişiyi rahatlatacaktır ve yalnız hissetmeyecektir.
- Başka hayatları okumak, hem kişinin empati duygusunu geliştirecektir hem de kendi hayatını kavramaya yardımcı olacaktır.
- Kişinin problemin farklı çözüm yollarını görmesine ve olaylara farklı pencereden bakmasına yardımcı olacaktır.
Bibliyoterapide Kitap Seçimi Nasıl Olmalıdır?
Öncelikle kişinin ilgi alanları ve problemleri belirlenmelidir. Kitap buna uygun olmalıdır. Kişinin okuma seviyesine ve problemine uygun olmalıdır. Yaşamış olduğu probleme uygun olması kendisini özdeşleştirmesi için önemlidir.