Travma Nedir?
Travma, bir kişinin fiziksel veya psikolojik anlamda herhangi bir olaydan veya durumdan zarar görmesi veya yaralanması anlamına gelmektedir. Fiziksel travma, kişinin vücudunda dış kuvvetlere veya bir kazaya, olaya maruz kalması ile meydana gelen yaralanmalardır. Örneğin, geçirilen bir kaza sonucu oluşan yaralanmalar, yanık ya da kesikler sonucu vücutta meydana gelmiş yaralanmalardır. Psikolojik travma ise kişinin yaşadığı psikolojik veya duygusal olarak ciddi ve etki bırakabilecek olayları yaşaması sonucu ortaya çıkan durumdur. Örneğin, savaş, deprem, cinsel istismar, sevdiği bir kişinin ölümü gibi olaylar, kişilerde psikolojik travmalara sebep olabilir.
Travma Terapisi Nedir?
Yaşadığı travmalar sonucu kişilerde değişken belirtiler ve ruhsal durumlar ortaya çıkabilir. Bu durumlarda travma terapisi, kişilerin yaşamış olduğu travmatik olayların neden olduğu duygusal, zihinsel veya bedensel etkileri üzerinde durmak ve kişileri ruhsal ve psikolojik olarak iyileştirmek için kullanılan bir terapi çeşitidir. Travma terapisi, kişinin travmatik olayı işlemesine, duygusal tepkileri anlamasına, travma sonrası stres belirtilerini azaltmasına ve sağlıklı bir şekilde başa çıkmasına yardımcı olmayı hedefler. Bu terapi türü, bir dizi farklı yaklaşım ve yöntem kullanılarak gerçekleştirilebilir.
Travma Terapisi Süreci Nasıl Olur?
Bir travma terapisi sürecinde terapist, kişinin tüm duygusal ve zihinsel karmaşalarını desteklemek amacı ile güvenli bir ortam sağlar. Kişi yaşamış olduğu bir psikolojik travma sonrası deneyimleri hakkında konuşabilir, duygusal acılarını ifade edebilir ve travmanın neden olduğu tüm ruhsal bunalımlarla başa çıkma tekniklerini öğrenebilir. Terapist, kişiye yaşamış olduğu travma sonrasında stres belirtilerini yönetebilmesi için birtakım teknikler sunar. Travma terapisi süreci, kişinin travma ile ilgisi olan semptomlarını anlamasına yardımcı olmak, psikolojik iyileşmesini desteklemek ve daha sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olmak için çeşitli terapötik yöntemler kullanır. İşte belirli bir travma terapisi süreci için gereken adımlar:
- Değerlendirme
Terapist ilk olarak kişinin travma geçmişi ve travmanın neden olduğu semptomlar hakkında gözlemleyerek değerlendirme yapar. Bu değerlendirme, travmanın türü, süresi, etkileri ve kişilerin mevcut durumları hakkında bilgi sahibi olmayı içerir.
- Güven ve Emniyet Oluşturma
Kişilerin güven duyabilmesi için terapist bu ortamı sağlamayı amaçlar. Kişi ile güvenilir bir ilişki ve bağ kurabilmek için çalışır. Bu ortamın sağlanması, kişilerin kendilerini ve duygularını daha iyi ifade edebilmeleri için önemlidir. Terapi sürecinin etkili olmasına katkı sağlar.
- Bilgilendirme ve Eğitim
Kişilere travmanın etkilerinin, yaşadıkları semptomların ve reaksiyonların normal olduğu konusunda bilgilendirmeler yapılır. Bu durum kişilerin semptomları anlamasına ve verdikleri tepkilerin normal olduğunu kabullenmelerine yardımcı olur.
- Semptom Yönetimi
Kişilere terapist tarafından semptomlarını yönetebilmeleri için çeşitli teknikler öğretilir. Örneğin, derin enfes alma egzersizleri, gevşeme egzersizleri, stresle baş edebilme yöntemleri, zihinsel farkındalık teknikleri gibi stratejiler bulunabilir.
- Travmanın İşlenmesi
Travma terapisi sürecinde genel olarak travma işlenir. Bu süreç, kişinin travmasıyla yüzleşmesi, travma sonrası yaşadığı duygular ve anılarıyla yüzleşmesini ve bunları ilişkilendirerek daha iyi anlamasını sağlamayı hedefler. Travma terapisi sürecinde terapist, desensitizasyon ve yeniden işleme teknikleri kullanabilir. Örneğin, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme(EMDR) veya bilişsel davranış terapisi (BDT) gibi yöntemler uygulayabilir.
- Duygusal Destek ve Duygusal İyileşme
Terapist, kişinin travma sonrası olabilecek psikolojik ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamak ve duygusal olarak iyileşme sürecini desteklemek adına önemli bir rol oynar. Terapist, kişilerin psikolojik zorluklarla başa çıkmasına yardımcı olarak sağlıklı bir yaşam tarzı geliştirmesine destek olur.
Travma Çeşitleri Nelerdir?
Travma, kişinin hem ruhsal anlamda hem fiziksel anlamda bedenine veya zihnine zarar veren bir olayın sonucunda ortaya çıkan durumdur. Travmalar farklı şekillerde sınıflandırılabilir ve birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Travma çeşitleri olarak bazılarını şu şekilde sıralandırabiliriz:
- Fiziksel travma: Kişinin vücudunda kaza, düşme, darbe veya yanma gibi fiziksel travma yaratabilecek bedenine zarar veren durumlardır.
- Psikolojik travma: Kişinin duygusal ve zihinsel sağlığını etkileyen durumlardır. Sevdiği bir yakınını kaybetme, ciddi bir kazaya şahit olma, deprem yaşama gibi olaylar psikolojik travmaya neden olabilir.
- Travmatik kayıp: Sevilen bir yakının ölümü veya ayrılıklar sonucu oluşan travmalardır. Bu tür travmalar, kişilerin üzerinde derin yaralara ve acılara neden olabilir.
- Doğal afetler: Büyük çaplı doğal olaylar, örneğin deprem, tsunami, kasırga gibi felaketler, insanların yaşamlarını tehdit eder ve travmatik etkilere neden olabilir.
- Travmatik stres: Uzun süreli veya tekrarlayan travmatik deneyimler sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Örneğin, savaş bölgelerinde bulunma, işkenceye maruz kalma gibi durumlar, kişinin travmatik stres yaşamasına yol açabilir.
- Travmatik beyin hasarı: Başa aldığınız bir darbe veya kaza sonucunda beyne zarar veren durumlar, travmatik beyin hasarına neden olabilir.
Travma Terapisi Yöntemleri
Travma terapisi yöntemleri farklı teknikleri içeren geniş bir terapi alanıdır. Terapi yöntemleri, kişilerin ihtiyaçlarına ve terapistin uzmanlık alanına göre değişkenlik göstermektedir. Uzman bir travma terapisti, bireyin ihtiyaçlarına en uygun tedavi yöntemini belirlemek için değerlendirme yapacaktır.
Bunlar arasında;
- Bilişsel davranışçı terapisi
- Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme
- Duyarsızlaştırma ve yeniden işleme
- Duygusal motor terapi ve sanat terapisi
Gibi yöntemler bulunur.
Travma Sonrası İyileşme Dönemi
Travma sonrası iyileşme, bir kişinin travmatik bir olaydan sonra duygusal, zihinsel ve fiziksel olarak eski sağlıklı durumuna geri dönmesidir. Her bireyin travma sonrası iyileşme süreci farklı olabilir, çünkü herkes farklı deneyimlere ve tepkilere sahip olabilir. Travma sonrası iyileşme sürecinde, kendinizi güvende hissetmek önemlidir. Aynı zamanda travma sonrası iyileşme sürecinde yakınlarınızdan destek almak da oldukça etkilidir. Travma sonrası iyileşme sürecinde, olumlu yönlere odaklanmak önemlidir. Günlük yaşamda küçük başarılarınızı kutlamak, hobilerinize zaman ayırmak, sevdiklerinizle vakit geçirmek ve kendinizi destekleyici ve olumlu düşüncelerle beslemek önemlidir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), kişinin travmatik bir olayı deneyimledikten sonra yaşadığı ciddi stres reaksiyonudur. Bu tür bir bozukluk, ciddi tehlike, ölüm, cinsel saldırı, doğal afetler veya şiddet gibi travmatik bir olaya maruz kalan kişilerde ortaya çıkabilir. TSSB, travmanın hemen ardından veya olaydan aylar veya yıllar sonra ortaya çıkabilir.
TSSB’nin Belirtileri
- Uyku bozuklukları, şiddetli kabuslar görmek
- Travma ile ilgili anıların sürekli zihinde canlandırılması
- Yaşanılan durumdan ve uyaranlardan sürekli kaçınma isteği
- Yoğun kaygı, stres, sinirlilik, öfke veya tahammülsüzlük
- Konsantrasyon güçlüğü veya hiperdikkat
- Gelecekle ilgili yoğun bir kaygı ve umutsuzluk duyguları hissetme
TSSB, olayın kişinin yaşamında ciddi bir etkiye sahip olduğu durumlarda ortaya çıkabilir ve günlük işlevselliği olumsuz etkileyebilir. Bu bozukluğun tanısı, semptomların sürekli ve en az bir ay boyunca devam etmesiyle konulabilir.
[wp-faq-schema]